مختصر گزارش کنفرانس صیانت از حقوق زنان در مذاکرات صلح و پسا صلح
مختصر گزارش کنفرانس
صیانت از حقوق زنان در مذاکرات صلح و پسا صلح
به تاریخ ۲۳ اسد ۱۳۹۹ کنفرانسی تحت عنوان « صیانت از حقوق زنان در مذاکرات صلح و پسا صلح» در ادیتوریم پوهنتون برگزار گردید. این کنفرانس با تلاوت آیاتی از قرآن کریم و پخش سرود ملی آغاز یافت. کنفرانس دارای دو بخش عمده بود:
1. بخش مقدماتی و تشریفاتی
2. بخش پنل و سخنرانی های علمی
1. بخش مقدماتی و تشریفاتی:
رییس پوهنتون تعلیم و تربیه شهید استاد ربانی، پوهنوال لیلما شریفی یما ضمن خوش آمدید گویی برمهمان در سخنانش بر صلح با عزت و پایدار ، صلحی تمامی اتباع کشور اعم از زن، مرد، دختر، پسر، پیر و جوان قامت خویش را در آیینۀ آن ببیند، تاکید نمود. وی در ادامه افزود: صلح حقیقی تنها ختم جنگ نیست بل صلحی است که پیشرفت و ترقی را به همراه داشته داشته باشد. در ادامه، داکتر محمد ولی حنیف، رییس نظارت و ارزیابی ، به نماینده گی از وزارت تحصلات عالی، برگزاری چنین کنفرانس ها را امر مهم دانسته پیرامون صلح در پرتو قرآن و اسلام بحث خود را به این معنا «صلح آب حیات است؛ صلح برترین خیر است» متمرکز نمود. محترم بکتاش الکوزی به نماینده از وزارت دولت در امور صلح از دست آورد های بیست ساله و بخصوص از پیشرفت های دولت در امور حقوقی زنان تأکید داشت.
2. بخش پنل و سخنرانی های علمی:
این بخش با مقدمه عمومی و مفصل از طرف داکتر امید افغان که ریاست کنفرانس و پنل را به عهده داشت آغاز گردید. جناب داکتر افغان با تأکید بر تعریفی، صلح را « تحقق وضعیتی که در آن قابلیت فعال سازی و حرکت زایی غیر خشونتت زا و همگرایانه نیروهای انسانی و سرمایه های مادی با احترام به حفظ تنوع در جهت دستیابی به آرمان های متعالی تر افراد، گروه ها در سطوح و ابعاد مختلف زنده گی اجتماعی وجود داشته باشد دانست » و خصلت مذاکرات را با توجه به مد نظر گرفتن خصوصیات «شخص» (مستقل بودن؛ آزاد در عمل و تصمیم گیری و دارای توان) وارد مسأله اصلی کنفرانس گردید. شناخت از عناصر (قابلیت ها، ضروت ها، واقعیت ها و امکانات) را برای آغاز و ادامه مذاکرات مهم دانسته و برای روشن شدن مباحث مذاکرات هفت پرسش کلیدی را برای طالبان و حکومت مطرح نمود:
1. عمل سیاسی و تصمیم گیری سیاسی از منظر وحی چگونه استخراج می کند؟
2. در (کتاب و سنت) نظریه سیاسی وجود دارد یا تعلیمات سیاسی؟
3. تعلیمات سیاسی اصول اخلاقی و ارزشی را بیان می کند یا شکلی از حکومت را؟
4. تعلیمات ارزشی و اخلاقی سیاسی در کتاب و سنت تعریفی از قبل تعیین شده دارند یا اینکه نظر به ضرورت ها و واقعیت ها و امکانات سنجش می شود؟
5. اگر شکل از حکومت خاص در کتاب و سنت مشخص شنده است، مسلمانان در کل و طالبان بطور خاص با شکل از حکومت چگونه بر خرود می کنند؟
6. قوانین ساخته شده حکم قوانین شرعی را به خود می گیرد و تخطی از آن گناه محسوب می شود و موجب عقوبت اخروی می شود یا اینکه مجازات قانونی را در پی دارد؟
7. انسان را خدا محدود ساخته یا با او قوام می بخشد؟ اگر خدا انسان را هستی سیال و پویا دانسته و حتی در حال مستغرق شدن، او در وجود خودش، هستی او را نفی نمی کند، پس این محدودیت ها از طرف کیست؟
در قسمت هستی شناسی انسان، بر مفاهیم چون آزادی، آگاهی، سوژه شناسا، عمل و ایمان منتخب تأکید داشت. در قسمت اخیر بر انواع فورمت های مختلف گفتگو های از سال ۲۰۱۲ و شکل گیری چهره سیاسی طالبان در قطر تا سال ۲۰۱۹ اشاره نموده به تعقیب آن، همه اعضای پنل را به میز مباحثه دعوت نمود.
در آغاز یکی از سخنرانان کلیدی کنفرانس جناب داکتر سید نورالدین علوی، استاد برجسته جامعه شناسی دانشگاه کابل بحث خود را تحت عنوان «چالش ها و راهکارهای صیانت از حقوق زنان در مذاکرات صلح» با طرح مسأله آغاز نمود. داکتر علوی نگاه سنتی حاکم را توجیه گر وضعیت کنونی زنان دانست. او اشاره بر اینکه عدالت ماقبل از دین است، به مسائل زنان که مبتنی بر محور های عقلانی ترین، کاربردی ترین و عادلانه ترین باشد تأکید نمود. وی فهم موجود و راکد از دین را معضل بزرگ برای تحقق احقاق زنان دانسته و قلمرو آگاهی موجود از زنان را در حوزه حقوق زنان خاستگاه بومی نه بلکه وارداتی دانست. داکتر علوی در ادامه بحث خود دو سیمایی از زن: ۱- سیمای قرآنی زن، و سیمای افغانی زن را نیز معرفی نمود. در مورد صیانت از حقوق زنان در مذاکرات صلح بر هفت محور که در برگیرنده چالش ها و راهکار ها بود، بیان کرد: (۱- به «چرا صلح» پاسخ قناعت بخش ارایه گردد؛ ۲- وضعیت کنونی و حاکم با توجه به خلع تئوریک نخبه گان فکری و روشنفکران آسیب شناسی شود؛ ۳- طراحی شرایط مذاکرات بر اساس این نکات: حمایت جامع جهانی از صلح، تأکید بر آتش بس، نقش آفرینان افغان ها باشند، و ترکیب هیئت به منافع ملی و انسانی توجه داشته باشند؛ ۴- دقت لازم در تدوین معاهده صلح؛ ۵- پسا مذاکرات، صیانت از صلح و ضمانت اجرایه وی وجود داشته باشد؛ ۶- شناسایی عوامل فرهنگ منازعه و ترویج فرهنگ منازعه زدایی؛ ۷- جریان صلح پروری). داکتر علوی در قسمت های پایان بحث خود بر دموکراسی پلورالیستی، آزادی تشکل های متنوع، رفع ابهامات ذهنی از نخبگان علمی و روشنفکران و روند پسا صلح دور از فساد اداری تأکید داشت.
پوهنوال صحرا علی زی، سخنران دومی پنل با خوانش شعری که محتوای آن بیانگر انزجاری از وضعیت کنونی را داشت، بحث خود را آغاز نمود. در نخست از صلح و امنیت تعریف ارایه نمود و به عوامل چون (بیکاری، احساس نا امنی، فساد و عدم دست یابی به حقوق) به عنوان عناصر بازدارنده اشاره کرد. استاد علی زی، در خلقت مرد و زن را یکی دانست و تأکید بر این داشت که مردان و زنان از خود مکلفیت ها و حقوق گوناگون در امور اجتماعی دارند. زن را در بستر تاریخ موجود برتر نسبت به مرد قلمداد کرد و برای دست یابی به وضعیت مطلوب اشاره به جنبش ملی نمود. در اخیر استاد علی زی کشوری را که استوار بر صلح و عدالت باشد را آرزوی همه افغانها بیان کرد.
سخنران سومی کنفرانس پوهندوی داکتر دینا محسنی بود که مطالب را تحت عنوان « مذاکرات صلح: فرصت ها و چالش ها برای مشارکت زنان» به اشتراک گذاشت. داکتر محسنی مشارکت اجتماعی زنان و مردان را برای دست یابی به توسعه مهم دانست و مردم را از پایه های اصلی دولت محسوب کرد. از مفاهیم که به صورت نمایشی در مورد حقوق زنان مورد سوء استفاده قرار می گیرند، طنزی بیش قلمداد نکرد. وی حادثۀ ۱۱ سپتامبر و جریان جدید در افغانستان را برای زنان امید وار کننده دانست، زیرا زنان در این دوره جدید توانستند که به حد اقل حقوق اساسی خود دست داشته باشند. استاد محسنی گذار از دورۀ منازعه را بدون مشارکت زنان نا ممکن دانسته بر آموزش زنان تأکید بیشتر نمود. داکتر محسنی با طرح یازده ماده یی از پیشنهادات بحث خود را خاتمه بخشید.
سخنران چهارمی کنفرانس پوهنمل داکتر فریحه اعظمی بود که مطلبی تحت عنوان « نقش زنان در زنده گی سیاسی و صلح با تأکید بر سیره پیامبر و تاریخ اسلام» را ارایه داشت. داکتر فریحه سخنررانی خود را با این جمله که اسلام دین کامل است و همه حقوق زنان در آن روشن میباشد، اغاز کرد. اسامی زنان مشهور در صدر اسلام و کشورهای معتدد را ذکر نمود که در آن بر ولایت عامه و خاصه زنان تأکید دارند. وی نگاه های منفی و مثبت در رابطه به حدیث ( لم یفلح قوم ولوا أمرهم امرأة) را ارایه داشته و در اخیر نتیجه گرفت که مسایل مطرح در ولایت عامه، مانع ولایت خاصه زنان در امور نمی شود.
در اخیر، کنفرانس با پرسش و پاسخ، جمع بندی توسط داکتر امید افغان و اعطای تصدیق نامه ها توسط رییس پوهنتون به سخنرانان، خاتمه یافت.
